راهنمای جامع تنظیم قراردادهای ملکی: از اجاره تا فروش ملک

راهنمای جامع تنظیم قراردادهای ملکی: از اجاره تا فروش ملک

- اندازه متن +
5/5 - (3 امتیاز)

یک امضای اشتباه پای قرارداد ملکی، می‌تواند حاصل سال‌ها پس‌انداز شما را به باد دهد. در پیچ‌وهَم معاملات املاک، چه قصد تنظیم اجاره‌نامه داشته باشید و چه خرید و فروش خانه یا زمین، “ندانستن” جزئیات حقوقی و قوانین جدید، کوتاه‌ترین مسیر به سمت ضررهای سنگین و پرونده‌های قضایی است. اگر در آستانه ورود به معامله‌ای هستید از مشارکت در ساخت و تهاتر گرفته تا جعاله و خرید ملک این راهنما نقشه‌ی راه شماست. در ادامه، پیچیده‌ترین مفاد حقوقی انواع قراردادهای ملکی را به زبانی ساده و کاربردی ترجمه کرده‌ایم تا با آگاهی کامل از تعهدات، هزینه‌ها و نکات امنیتی، معامله‌ای بدون ریسک و مطمئن را تجربه کنید.

تنظیم قرارداد اجاره ملکی

تنظیم قرارداد اجاره ملکی یکی از پرکاربردترین قراردادها در معاملات املاک است. این قرارداد به مستأجر اجازه می‌دهد که از ملک در مدت معین و با شرایط خاص استفاده کند. یکی از مهم‌ترین موضوعات در تنظیم قرارداد اجاره ملکی، تعرفه قرارداد اجاره و فروش ملک است. تعرفه قرارداد اجاره و فروش ملک بر اساس عوامل مختلفی مثل موقعیت جغرافیایی، متراژ و کاربری ملک تعیین می‌شوند. اما چگونه یک قرارداد اجاره بدون مشکل تنظیم کنیم؟

ثبت رایگان قرارداد اجاره در سامانه خودنویس:

در حال حاضر، موجر و مستاجر می‌توانند بدون مراجعه به بنگاه و پرداخت کمیسیون، قرارداد خود را در سامانه خودنویس (khodnevis.mrud.ir) ثبت کرده و کد رهگیری رایگان دریافت کنند. این قرارداد کاملاً قانونی و معتبر است. البته برای موارد پیچیده حقوقی، همچنان مشورت با وکیل یا مشاور املاک توصیه می‌شود.

مهم‌ترین بخش‌های قرارداد اجاره ملکی

✅  مشخصات موجر و مستأجر: اطلاعات هویتی و نشانی دقیق طرفین
✅  مدت اجاره: تعیین دقیق مدت قرارداد
✅  مبلغ اجاره و نحوه پرداخت: مبلغ اجاره و روش‌های پرداخت مشخص باشد
✅  تعهدات طرفین: مواردی مانند تعمیرات، استفاده مجاز از ملک و…
✅  شرایط فسخ قرارداد: تعیین شرایط خاص برای فسخ قرارداد

نمونه‌ متن تنظیم قرارداد اجاره

در ادامه نمونه‌ای از یک متن اجاره ملکی ذکر شده است و باید در نظر داشته باشید که شما می‌توانید شرایط هر ماده را مطابق با شرایط توافق شده بین طرفین کم یا زیاد کنید. برای تنظیم قرارداد اجاره ملکی صحیح و دارای حقوق برابر بهتر از قبل از هر اقدامی با متخصصین این حوزه مشورت کنید.

تنظیم قراردادهای ملکی

مشخصات موجر و مستاجر

این قرارداد اجاره ملکی در تاریخ …………… بین افراد زیر منعقد گردید:

موجر: آقای/خانم ……………… فرزند ……………… به شماره ملی ……………… ساکن ……………… که از این پس «موجر» نامیده می‌شود.

مستأجر: آقای/خانم ……………… فرزند ……………… به شماره ملی ……………… ساکن ……………… که از این پس «مستأجر» نامیده می‌شود.

مورد اجاره: یک واحد مسکونی/تجاری به مساحت ……… مترمربع، واقع در ……………… که دارای امکانات ……………… می‌باشد.

ماده ۱ – مدت اجاره

مدت اجاره ……… ماه/سال، از تاریخ …………… شروع و در تاریخ …………… به پایان می‌رسد.

ماده ۲ – مبلغ اجاره و نحوه پرداخت

  1. مبلغ کل اجاره بها …………… تومان است.
  2. مبلغ ماهانه اجاره …………… تومان که در ابتدای هر ماه به‌صورت …………… (نقدی/کارت‌به‌کارت/چک) پرداخت می‌شود.
  3. مبلغ ودیعه (رهن) …………… تومان که به موجر تحویل داده شده است و پس از اتمام قرارداد و تسویه حساب، عودت داده خواهد شد.

ماده ۳ – تعهدات موجر

تحویل مورد اجاره به مستأجر در شرایط مناسب
تضمین استفاده بی‌دردسر مستأجر از ملک
پرداخت هزینه‌های اساسی مانند تعمیرات کلی ساختمان

ماده ۴ – تعهدات مستأجر

پرداخت منظم اجاره‌بها طبق شرایط قرارداد
استفاده صحیح از مورد اجاره بدون ایجاد خسارت
عدم تغییر کاربری ملک بدون رضایت موجر
پرداخت هزینه‌های مصرفی شامل آب، برق، گاز و شارژ ساختمان

ماده ۵ – شرایط فسخ قرارداد

در صورت عدم پرداخت اجاره بیش از ……… ماه، موجر حق فسخ دارد. در صورت ایجاد خسارت عمدی به ملک، قرارداد فسخ خواهد شد. فسخ قرارداد باید به‌صورت کتبی و با توافق طرفین انجام شود.

نکته مهم حقوقی درباره فسخ قرارداد

طبق ماده ۳۹۹ قانون مدنی (خیار شرط)، طرفین می‌توانند توافق کنند که تا مدت مشخصی یکی یا هر دو حق فسخ معامله را داشته باشند.
اما در بسیاری از قراردادهای اجاره، بندی تحت عنوان «اسقاط کافه خیارات» درج می‌شود؛
با امضای این بند، عملاً حق فسخ معامله را به‌جز موارد خاص قانونی از خود سلب می‌کنید.
بنابراین پیش از امضا، حتماً این بند را با دقت مطالعه کنید.

ماده ۶ – شرایط تمدید قرارداد

در صورت عدم تمدید، مستأجر موظف به تخلیه ملک در پایان مدت اجاره می‌باشد.

ماده ۷ – سایر شرایط

قرارداد در ……… نسخه تنظیم شده که هر نسخه دارای اعتبار یکسان است.
تمامی اختلافات از طریق مذاکره حل‌وفصل شده و در صورت عدم توافق، موضوع به مراجع قضایی ارجاع خواهد شد.

امضای موجر ………………
امضای مستأجر ………………
شاهد اول ………………
شاهد دوم ………………

قرارداد خرید و فروش ملک

قرارداد خرید و فروش ملک مهم‌ترین معامله در دنیای املاک است. اما اگر قرارداد صحیح تنظیم نشود ممکن است باعث مشکلات قانونی و مالی شود. نکات ضروری در تنظیم قرارداد خرید و فروش ملک شامل: مشخصات دقیق ملک (آدرس، متراژ، نوع سند)،  نحوه پرداخت مبلغ معامله، مسئولیت‌های حقوقی خریدار و فروشنده و شرایط فسخ قرارداد است. حال سوال مهم این است که آیا قرارداد فروش را می‌توان لغو کرد؟

هشدار مهم قانونی (قانون جدید ۱۴۰۳):
طبق “قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول”، برای اسناد مالکیتی که از تاریخ ۳ تیر ۱۴۰۳ به بعد صادر شده‌اند (اسناد سبز رنگ)، تنظیم قولنامه دستی یا بنگاهی عادی فاقد اعتبار قانونی در دادگاه‌هاست. این قراردادها حتماً باید به صورت پیش‌نویس در سامانه کاتب ثبت شده و سپس در دفترخانه اسناد رسمی نهایی شوند. نوشتن قرارداد روی کاغذ معمولی برای این اسناد، هیچگونه حمایت قانونی برای خریدار ایجاد نمی‌کند.

بررسی شرایط قرارداد خرید و فروش ملک و اقاله معامله

اقاله قرارداد اجاره و فروش ملک

بله! اگر طرفین توافق کنند، اقاله قرارداد اجاره و فروش ملک امکان‌پذیر است. اقاله قرارداد اجاره و فروش ملک به معنای پایان دادن به قرارداد با رضایت و توافق دو طرف است. این فرآیند در بسیاری از معاملات املاک استفاده می‌شود و باعث می‌شود که طرفین از ادامه تعهدات قراردادی خود خارج شوند. در صورتی که طرفین تصمیم به اقاله قرارداد اجاره و فروش ملک بگیرند، باید این موضوع را به‌صورت کتبی و با جزئیات مشخص در قرارداد ذکر کنند. اقاله معمولاً در شرایطی صورت می‌گیرد که طرفین به دلایل مختلف تصمیم به لغو قرارداد می‌گیرند.

نمونه متن قرارداد خرید و فروش ملک

قرارداد خرید به‌عنوان یک سند قانونی، رابطه حقوقی بین فروشنده و خریدار را مشخص می‌کند و تمامی جزئیات مربوط به معامله، مانند قیمت، نحوه پرداخت و شرایط تحویل ملک را دربر می‌گیرد. این قرارداد به‌طور دقیق شرایط انتقال مالکیت و تعهدات هر دو طرف را تعیین کرده و به‌منظور جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی در آینده، باید تمامی موارد به‌طور شفاف و قانونی بیان شود.

در این نمونه قرارداد جزئیات مختلف قرارداد خرید و فروش ملک از جمله قیمت، شرایط پرداخت و مسئولیت‌های هر طرف به‌طور کامل ذکر شده است که شما می‌توانید هر بند از قرارداد خرید و فروش ملک را با توجه به شرایط توافق شده تغییر دهید.

مشخصات خریدار و فروشنده

این قرارداد خرید و فروش ملک در تاریخ …………… بین طرفین زیر منعقد می‌گردد:

فروشنده: آقای/خانم ……………… فرزند ……………… به شماره ملی ……………… ساکن ……………… که از این پس «فروشنده» نامیده می‌شود.

خریدار: آقای/خانم ……………… فرزند ……………… به شماره ملی ……………… ساکن ……………… که از این پس «خریدار» نامیده می‌شود.

مورد فروش: یک قطعه زمین/ملک مسکونی/تجاری به مساحت ……… متر مربع، واقع در ……………… که دارای مشخصات زیر می‌باشد:

  • آدرس ………………
  • شماره سند مالکیت ………………
  • قیمت توافقی: ……………… تومان

بند اول – قیمت و نحوه پرداخت

قیمت کل ملک ……………… تومان می‌باشد.
مبلغ ……………… تومان به‌عنوان پیش‌پرداخت به فروشنده تحویل شده و مابقی مبلغ ……………… تومان در تاریخ …………… به‌صورت نقدی/چک به فروشنده پرداخت خواهد شد.

بند دوم – تحویل ملک

فروشنده موظف است در تاریخ …………… ملک مورد نظر را به خریدار تحویل دهد.
تمامی اسناد مربوط به مالکیت ملک و مدارک لازم جهت انتقال رسمی مالکیت باید در تاریخ مقرر به خریدار تحویل شود.

بند سوم – وضعیت ملک

فروشنده اعلام می‌دارد که ملک مورد فروش هیچ‌گونه بدهی، حق‌وحقوق معوقه یا مشکل قانونی ندارد و تمامی مالیات‌ها و هزینه‌های آن پرداخت شده است.
خریدار نیز پس از تحویل ملک، مسئولیت نگهداری و پرداخت هزینه‌های آن را برعهده می‌گیرد.

بند چهارم – انتقال مالکیت

پس از پرداخت کامل مبلغ، فروشنده موظف است که سند مالکیت را به نام خریدار انتقال دهد.
تمامی هزینه‌های مربوط به انتقال مالکیت، شامل هزینه‌های دفتر اسناد رسمی و مالیات بر انتقال، بر عهده خریدار است.

بند پنجم – فسخ قرارداد

در صورتی که هر یک از طرفین نتوانند به تعهدات خود عمل کنند، طرف مقابل می‌تواند با اطلاع‌رسانی کتبی به طرف دیگر قرارداد را فسخ کند.
در صورت فسخ قرارداد مبالغ پرداختی باید طبق شرایط تعیین‌شده در قرارداد بازپرداخت گردد.

بند ششم – شرایط ویژه

در صورت بروز هر گونه اختلاف در زمینه این قرارداد، طرفین توافق می‌کنند که مشکلات خود را ابتدا از طریق مذاکره حل کنند و در صورت عدم توافق، موضوع به مراجع قضایی ارجاع شود.

امضای فروشنده ………………
امضای خریدار ………………
شاهد اول ………………
شاهد دوم ………………

این قرارداد در ……… نسخه تنظیم شده که هر نسخه اعتبار یکسان دارد.

قرارداد جعاله ملکی یعنی چه؟

قرارداد جعاله ملکی

قرارداد جعاله ملکی یک نوع قرارداد است که در آن یکی از طرفین (معمولاً مالک ملک) به طرف دیگر (معمولاً پیمانکار یا شخصی که خدمات خاصی را انجام می‌دهد) مبلغی را به‌عنوان پاداش یا اجرت در ازای انجام یک کار معین در رابطه با ملک پرداخت می‌کند. هدف قرارداد جعاله ملکی معمولاً انجام یک اقدام خاص مانند تعمیرات، بازسازی، فروش، یا انتقال ملک است. در قرارداد جعاله ملکی طرفین باید شرایط و زمان‌بندی انجام کارها را به‌طور دقیق تعیین کنند. این قرارداد معمولاً به‌صورت کتبی تنظیم می‌شود تا حقوق هر دو طرف محفوظ بماند. استفاده از قرارداد جعاله ملکی می‌تواند از بروز اختلافات جلوگیری کرده و شفافیت در روند کار ایجاد کند.

مثال: شما قصد فروش ملک خود را دارید اما وقت پیدا کردن مشتری را ندارید. می‌توانید با یک کارگزار ملکی قرارداد جعاله ببندید تا در صورت پیدا کردن خریدار با قیمت مشخص، مبلغ معینی را به عنوان کمیسیون (جُعل) دریافت کند.

تنظیم قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک

گاهی اوقات به‌جای خرید و فروش نقدی، افراد تصمیم می‌گیرند که ملک خود را با ملک دیگری معاوضه کنند. در این شرایط تنظیم قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک به‌عنوان یک راه‌حل مناسب برای انجام معامله استفاده می‌شود. در قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک طرفین توافق می‌کنند که ملکی را که در اختیار دارند با ملک طرف مقابل تعویض کنند. این قرارداد مزایای چشم‌گیری برای هر طرف معامله دارد و شرایط برای خرید یا فروش ملک آسان‌تر است. در ادامه نمونه‌ای از متن قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک و مزایای آن را شرح خواهیم داد.

نمونه متن قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک

در برخی از موارد استفاده از قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک می‌تواند به‌عنوان یک انتخاب مناسب برای افرادی که نیاز به نقدینگی فوری ندارند عمل کند. در این قرارداد باید به‌دقت شرایط، ارزش‌گذاری و جزئیات ملک‌ها مشخص شده و توافق طرفین در خصوص وضعیت مالکیت، بدهی‌ها و مشکلات قانونی ملک‌ها واضح باشد. این متن یک نمونه ابتدایی از تنظیم قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک است که شما می‌توانید آن را بر اساس شرایط و نیازهای خود تنظیم و اصلاح کنید.

معرفی طرفین معامله

این قرارداد در تاریخ [تاریخ] بین:

فروشنده/طرف اول: آقای/خانم [نام کامل فروشنده]، به کد ملی [کد ملی] و نشانی [آدرس]

خریدار/طرف دوم: آقای/خانم [نام کامل خریدار]، به کد ملی [کد ملی] و نشانی [آدرس]

مورد توافق و انعقاد قرار گرفت که ملک مورد نظر از سوی طرف اول و طرف دوم به صورت تهاتر یا معاوضه به شرح زیر با یکدیگر تعویض شود.

مفاد 1 – شرح قرارداد معاوضه

موضوع این قرارداد، معاوضه ملک [شرح کامل ملک 1: نوع ملک، مساحت، موقعیت مکانی و سایر مشخصات] متعلق به طرف اول با ملک [شرح کامل ملک 2: نوع ملک، مساحت، موقعیت مکانی و سایر مشخصات] متعلق به طرف دوم است.

مفاد 2 – ارزش‌گذاری ملک‌ها

طرفین توافق کردند که ارزش‌گذاری هر یک از ملک‌ها به شرح زیر انجام گیرد:

  1. ارزش ملک طرف اول: [مبلغ]
  2. ارزش ملک طرف دوم: [مبلغ]

مفاد 3 – پرداخت تفاوت قیمت

در صورتی که تفاوتی بین ارزش ملک‌ها وجود داشته باشد، طرفی که ملک با ارزش کمتری را ارائه داده، مبلغ [مبلغ تفاوت] را به طرف دیگر پرداخت خواهد کرد.

مفاد 4 – شرایط تحویل ملک‌ها

طرفین توافق کردند که تحویل ملک‌ها پس از تنظیم و ثبت رسمی قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی و پس از تسویه تمامی تعهدات مالی صورت گیرد. تحویل ملک‌ها باید حداکثر تا تاریخ [تاریخ] انجام شود.

مفاد 5 – مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین

  1. طرف اول متعهد می‌شود که ملک خود را به صورت بدون مشکل حقوقی بدون بدهی و از هرگونه معارض آزاد به طرف دوم منتقل کند.
  2. طرف دوم متعهد می‌شود که ملک خود را به صورت بدون مشکل حقوقی، بدون بدهی و از هرگونه معارض آزاد به طرف اول منتقل کند.

مفاد 6 – مالیات و هزینه‌ها

تمامی هزینه‌های ثبت و نقل‌وانتقال املاک و مالیات‌های مرتبط با هر دو ملک به عهده طرفین است. در صورتی که هر یک از طرفین نیاز به تنظیم اسناد تکمیلی داشته باشند، هزینه‌ها به عهده آن طرف خواهد بود.

مفاد 7 – فسخ قرارداد تهاتر

در صورتی که یکی از طرفین نتواند به تعهدات خود عمل کند یا در صورت بروز مشکل حقوقی، قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک می‌تواند فسخ شود و طرف متخلف مسئول جبران خسارات خواهد بود.

مفاد 8 – سایر شرایط سایر شرایط لازم به ذکر

هرگونه تغییر یا اصلاح در مفاد این قرارداد تنها با توافق کتبی و امضای طرفین معتبر خواهد بود.

امضا طرفین
امضا طرف اول: _______________
امضا طرف دوم: _______________

مزایای قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک

درادامه به بررسی مزایای بستن قرارداد تهاتر یا معاوضه ملک خواهیم پرداخت که در اکثر شرایط این مزایا به نفع هر دوطرف معامله است و سود یکسانی برای آنها دارد:

مزایای قراردادشرح مزیتبه نفع کیست؟
کاهش هزینه‌های نقدیپرداخت نقدی کمتری نیاز استبه نفع هر دو طرف معامله
انتقال سریع‌تر ملکفرایند انتقال مالکیت تسهیل می‌شودبه نفع فروشنده و خریدار
کاهش مالیات معاملاتمالیات کمتری نسبت به خرید و فروش نقدی وجود داردبه نفع هر دو طرف معامله
انعطاف‌پذیری بیشتر در معاملاتامکان انتخاب ملکی که با نیازها و سلیقه طرفین تطابق داشته باشدبه نفع هر دو طرف معامله
عدم نیاز به نقدینگی فوریطرفین مجبور به پرداخت نقدی نخواهند بودبه نفع خریدار و فروشنده‌ای که نقدینگی کافی ندارند
معاوضه به‌جای پرداخت پولمی‌تواند برای افرادی که نقدینگی کافی ندارند، مفید باشدبه نفع طرفین بدون نقدینگی کافی
جمع‌بندی: قرارداد معاوضه مزایای زیادی برای طرفین فاقد نقدینگی کافی دارد

آشنایی با شرایط قرارداد فروش زمین

قرارداد فروش زمین برای انتقال مالکیت زمین از فروشنده به خریدار استفاده می‌شود. این قرارداد باید شامل مشخصات دقیق زمین، از جمله موقعیت، مساحت، شماره پلاک ثبتی و وضعیت حقوقی آن باشد. علاوه بر این شرایط معامله نیز باید به‌وضوح در قرارداد ذکر گردد. این شرایط شامل مبلغ فروش، نحوه پرداخت، تاریخ تحویل زمین و هر گونه تعهدات دیگر طرفین است. در قرارداد فروش زمین طرفین باید توافق کنند که تمامی مدارک قانونی و حقوقی ملک به‌درستی منتقل می‌شود و هیچ‌گونه بدهی یا معارضه‌ای برای زمین وجود نخواهد داشت. تنظیم دقیق و قانونی این قرارداد از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری می‌کند.

نمونه قرارداد انتقال منافع زمین اوقافی

زمین‌های اوقافی به زمین‌هایی گفته می‌شود که مالکیت آن‌ها در اختیار سازمان اوقاف است و افراد فقط می‌توانند آن را اجاره کنند یا با اجازه سازمان آن را بفروشند. در نمونه قرارداد انتقال منافع زمین اوقافی، شرایط انتقال منافع این‌گونه زمین‌ها به‌طور دقیق مشخص می‌شود. این قرارداد باید شامل مجوز رسمی سازمان اوقاف برای فروش ملک، جزئیات زمین از جمله مساحت، موقعیت، و پلاک ثبتی، و همچنین توافقات مالی باشد.

باید توجه داشت که در املاک اوقافی، عرصه (زمین) متعلق به سازمان اوقاف است و قابل خرید و فروش نیست. آنچه معامله می‌شود، “اعیان” (ساختمان) و “حق امتیاز منافع” زمین است. بنابراین، در قرارداد نباید از لفظ “فروش شش دانگ زمین” استفاده کرد، بلکه باید “انتقال حقوق استیجاری” با مجوز کتبی و رسمی سازمان اوقاف درج شود. بدون اخذ مجوز از متولی موقوفه، معامله باطل است.

نمونه قرارداد انتقال منافع زمین اوقافی به‌ویژه بر اساس قوانین و ضوابط خاصی تنظیم می‌شود که رعایت آن‌ها برای جلوگیری از مشکلات حقوقی الزامی است. به همین دلیل، مشاوره حقوقی آنلاین در هنگام تنظیم چنین قراردادی بسیار ضروری است تا تمامی شرایط به‌درستی در قرارداد درج گردد.

قرارداد صلح نامه زمین

قرارداد صلح نامه زمین معمولاً برای انتقال مالکیت زمین بدون خرید و فروش رسمی استفاده می‌شود. در این قرارداد طرفین به توافق می‌رسند که زمین به طور موقت یا دائمی به یکی از طرفین منتقل شود، اما بدون آنکه نیاز به فرآیندهای رسمی فروش ملک باشد. در قرارداد صلح نامه زمین، معمولاً شرایطی مانند مدت‌زمان انتقال، حقوق و تعهدات طرفین و همچنین هر گونه شرایط خاص دیگری که طرفین توافق می‌کنند ذکر می‌شود. قرارداد صلح نامه زمین به‌طور خاص در مواقعی که مالک زمین نمی‌خواهد مالکیت خود را به طور کامل بفروشد، بلکه فقط به طور موقت یا با شرایط خاصی زمین را منتقل می‌کند به کار می‌رود.

جدول مقایسه‌ای انواع قراردادهای ملکی

حال می‌توانید تمامی قراردادهای رایج را با کاربرد آنها و ویژگی‌ بارز در یک قاب مشاهده کنید. توجه داشته باشید برای تنظیم این قرارداد داخلی قبل از اقدام بهترین کار این است که با یک وکیل متخصص و مجرب مشورت داشته باشید تا با مشکلات حقوقی برخورد نکنید.

نوع قراردادکاربرد اصلیویژگی کلیدی
تنظیم قرارداد اجاره ملکیاجاره دادن ملک برای مدت معینمدت مشخص، اجاره‌بها، تعهدات طرفین
قرارداد خرید و فروش ملکانتقال مالکیت ملکپرداخت مبلغ، انتقال سند
قرارداد جعاله ملکیانجام کار خاص در ملکپرداخت دستمزد پس از انجام کار
قرارداد تهاتر یا معاوضهتعویض یک ملک با ملک دیگربدون پرداخت نقدی، توافق بر ارزش املاک
قرارداد فروش زمینفروش زمین به خریدارمشخصات زمین، نحوه پرداخت، انتقال سند
جمع‌بندی: انواع قراردادهای ملکی بر اساس کاربرد و ویژگی‌ها

قرارداد صلح‌ نامه زمین و قرارداد مشارکت در ساخت

قرارداد مشارکت در ساخت

قرارداد مشارکت در ساخت یا مشارکت تجاری زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک مالک زمین با یک سازنده همکاری کند تا یک پروژه ساختمانی را با هم به انجام برسانند. در این نوع قرارداد مالک زمین معمولاً زمین خود را در اختیار سازنده قرار می‌دهد و سازنده هزینه‌های ساخت و اجرای پروژه را بر عهده می‌گیرد. پس از تکمیل پروژه هر کدام از طرفین بخشی از ملک ساخته شده را به عنوان سهم خود دریافت می‌کنند.

قرارداد مشارکت در ساخت برای طرفین مزایای زیادی دارد؛ از جمله برای سازنده تأمین هزینه‌های ساخت بدون نیاز به پرداخت مستقیم از قبل و برای مالک زمین دریافت واحدهای نوساز که ارزش زمین او را افزایش می‌دهد. قرارداد مشارکت در ساخت می‌تواند به عنوان یک فرصت عالی برای هر دو طرف عمل کند چرا که ریسک‌ها و سودها بین طرفین تقسیم می‌شود و هیچ‌کدام از طرفین به تنهایی بار مالی سنگینی را تحمل نمی‌کنند.

نمونه متن قرارداد مشارکت در ساخت

ویژگی‌های یک نمونه متن قرارداد مشارکت در ساخت شامل مشخصات طرفین، شرح دقیق ملک، تعهدات سازنده و مالک، نحوه تقسیم سود و زیان، زمان‌بندی پروژه، مراحل تحویل، مسائل مالی، حل اختلافات و شرایط فسخ است. این ویژگی‌ها به‌طور شفاف و دقیق در قرارداد ذکر می‌شود تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شود و هر طرف از حقوق خود آگاه باشد.

معرفی‌نامه طرفین

این قرارداد در تاریخ [تاریخ] بین:

مالک ملک (طرف اول): آقای/خانم [نام کامل مالک]، به کد ملی [کد ملی] و نشانی [آدرس]

سازنده (طرف دوم): آقای/خانم [نام کامل سازنده]، به کد ملی [کد ملی] و نشانی [آدرس]

با توجه به تمایل طرفین به همکاری در زمینه ساخت و ساز ملک به شرح زیر به امضاء می‌رسد:

ماده 1 – موضوع قرارداد مشارکت در ساخت

موضوع این قرارداد مشارکت در ساخت ملک [آدرس و مشخصات ملک] می‌باشد. طرف اول ملک مورد نظر را در اختیار طرف دوم قرار می‌دهد تا بر اساس شرایط و توافقات این قرارداد، ساخت و تکمیل آن صورت گیرد.

ماده 2 – تعهدات طرفین معامله

طرف اول (مالک):

  • فراهم آوردن زمین و تمامی مدارک مالکیت مربوطه.
  • پرداخت هزینه‌های مرتبط با مجوزهای ساخت و سایر هزینه‌های قانونی.
  • تسلیم ملک به طرف دوم در تاریخ [تاریخ] جهت شروع ساخت.

طرف دوم (سازنده):

  • تأمین مصالح و انجام عملیات ساختمانی مطابق با طرح و نقشه‌های مورد توافق.
  • اتمام ساخت طبق زمان‌بندی و استانداردهای مشخص شده.
  • مسئولیت نظارت بر روند ساخت و ارائه گزارش‌های پیشرفت کار به طرف اول.

ماده 3 – مدت زمان پروژه

مدت زمان اجرای پروژه از تاریخ آغاز کار تا پایان ساخت، حداکثر [مدت زمان] می‌باشد. طرف دوم موظف است در مدت مذکور عملیات ساخت را به اتمام برساند.

ماده 4 – سهم‌الشرکه و توزیع منافع

طرفین توافق می‌کنند که در پایان پروژه، پس از فروش ملک، به شرح زیر از سود حاصل از فروش ملک بهره‌مند شوند:

  • سهم طرف اول (مالک): [درصد سهم مالک]%
  • سهم طرف دوم (سازنده): [درصد سهم سازنده]%

ماده 5 – هزینه‌ها و منابع مالی

طرف دوم موظف است هزینه‌های مربوط به ساخت، تأمین مصالح، و سایر هزینه‌های پروژه را از منابع مالی خود تأمین کند. طرف اول مسئول پرداخت هزینه‌های مرتبط با مجوزهای ساخت، مالیات‌ها و هزینه‌های قانونی است.

ماده 6 – شرایط فسخ قرارداد

در صورتی که یکی از طرفین نتواند به تعهدات خود عمل کند یا در صورت بروز مشکل حقوقی یا اقتصادی، قرارداد مشارکت در ساخت می‌تواند فسخ شود. طرف متخلف مسئول جبران خسارات و هزینه‌های ناشی از فسخ خواهد بود.

ماده 7 – مالیات‌ها و هزینه‌های جاری

تمامی هزینه‌ها و مالیات‌های مربوط به فروش ملک، پس از تکمیل آن، به عهده طرفین به نسبت سهم‌الشرکه خواهد بود.

ماده 8 – حل اختلاف در صورت بروز

در صورت بروز هرگونه اختلاف در اجرای این قرارداد، طرفین به داوری مراجعه خواهند کرد و در صورتی که به توافق نرسیدند، موضوع از طریق دادگاه‌های صالح پیگیری خواهد شد.

ماده 9 – شرایط دیگر

هرگونه تغییرات یا اصلاحات در مفاد این قرارداد باید به صورت کتبی و با توافق طرفین صورت گیرد.

امضا طرفین
امضا طرف اول (مالک): _______________
امضا طرف دوم (سازنده): _______________

مزایای قرارداد مشارکت در ساخت

این جدول مزایای قرارداد مشارکت در ساخت را به صورت دقیق و با ذکر طرف بهره‌مند به نمایش می‌گذارد.

مزایا قرارداد مشارکت در ساختطرف بهره‌مند
تأمین هزینه ساخت توسط سازندهسازنده
دریافت واحدهای نوساز برای مالکمالک
کاهش ریسک سرمایه‌گذاریهر دو طرف
افزایش ارزش زمینمالک
تقسیم سود پروژههر دو طرف
امکان فروش واحدهای نوسازمالک
جمع‌بندی: قرارداد مشارکت در ساخت مزایای متعددی برای هر دو طرف دارد

تعرفه قرارداد اجاره و فروش ملک در ایران بر اساس نرخ‌های قانونی و عرفی

در فرآیند تنظیم قرارداد اجاره ملکی یا فروش ملک، آگاهی از تعرفه‌ قرارداد اجاره و فروش ملک و هزینه‌های مرتبط اهمیت ویژه‌ای دارد. طبق نرخ‌نامه اتحادیه (که ممکن است در تهران و سایر شهرها متفاوت باشد)، معمولاً معادل ۲۵ درصد از اجاره‌بهای ماهانه از هر طرف دریافت می‌شود. همچنین دقت کنید که ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز به مبلغ کمیسیون اضافه می‌شود که پرداخت آن بر عهده طرفین معامله است.

در قراردادهای فروش ملک نیز، حق کمیسیون معمولاً به‌صورت درصدی از مبلغ کل معامله تعیین می‌شود که این درصد ممکن است بر اساس عرف محلی و توافق طرفین متفاوت باشد. در مواردی که از قرارداد جعاله ملکی استفاده می‌شود، میزان حق‌الزحمه یا جُعل باید به‌صورت دقیق و شفاف در قرارداد مشخص گردد تا از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری شود. توصیه می‌شود پیش از امضای هرگونه قرارداد، با مشاوران حقوقی یا وکلای متخصص مشورت نمایید تا از رعایت تمامی جوانب قانونی و حقوقی اطمینان حاصل شود.

سخن پایانی: قرارداد، ضامن سرمایه شماست نه فقط یک کاغذ اداری

امضای یک قرارداد ملکی، پایان معامله نیست؛ بلکه آغاز تعهدات سنگین حقوقی شماست. در شرایط اقتصادی امروز و با تغییرات لحظه‌ای قوانین (به‌ویژه قانون جدید الزام به ثبت رسمی)، تکیه بر نمونه‌قراردادهای آماده یا توافقات شفاهی، ریسک بزرگی برای سرمایه‌تان محسوب می‌شود. یک بند اشتباه در قرارداد مشارکت یا یک شرط مبهم در اجاره‌نامه، می‌تواند مسیر شما را از «کسب سود» به «راهروهای دادگاه» تغییر دهد.

بنابراین، قرارداد را نه به چشم یک تشریفات اداری، بلکه به عنوان بیمه‌نامه دارایی خود ببینید. پیشنهاد می‌کنیم پیش از جوهر کردن کاغذ، حتماً پیش‌نویس قرارداد را با یک وکیل ملکی متخصص بازخوانی کنید تا با خیالی آسوده و پشتوانه‌ای قانونی، معامله‌ای امن را تجربه کنید.

با رعایت اصول حقوقی، معاملات امن و بی‌دردسری داشته باشید!

سوالات متداول تنظیم قرارداد‌های ملکی

مهم‌ترین نکاتی که در تنظیم قرارداد اجاره باید رعایت کنیم چیست؟

در تنظیم قرارداد اجاره، علاوه بر مشخصات طرفین، باید «مدت دقیق اجاره»، «مبلغ قرض‌الحسنه (رهن) و اجاره‌بها»، «نحوه پرداخت» و «شرایط فسخ» به صراحت ذکر شود. همچنین توصیه می‌شود وضعیت تمدید قرارداد و مسئولیت تعمیرات اساسی و مصرفی ملک نیز شفاف‌سازی گردد.

طبق «قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول» (مصوب ۱۴۰۳)، برای املاکی که سند حدنگار (تک‌برگ) جدید دارند، تنظیم قولنامه دستی عادی فاقد اعتبار در مراجع قضایی است. این قراردادها باید حتماً در سامانه کاتب ثبت شده و در دفترخانه نهایی شوند. برای اسناد قدیمی‌تر، قولنامه همچنان معتبر است اما ریسک بالایی دارد.

در خرید و فروش (بیع)، یک طرف ملک را می‌دهد و طرف دیگر «پول» پرداخت می‌کند. اما در تهاتر (معاوضه)، دو طرف املاک یا کالاهای باارزش خود را با هم مبادله می‌کنند. در تهاتر معمولاً پول نقد کمی ردوبدل می‌شود (فقط برای جبران تفاوت قیمت یا همان سرانه).

خیر، عین (زمین) املاک اوقافی قابل خرید و فروش نیست و متعلق به سازمان اوقاف است. آنچه تحت عنوان “فروش زمین اوقافی” شناخته می‌شود، در واقع «انتقال حق تملک اعیان و منافع» است. این قرارداد حتماً باید با مجوز کتبی سازمان اوقاف و در قالب صلح‌نامه یا انتقال منافع تنظیم شود.

قرارداد جعاله زمانی استفاده می‌شود که شما انجام کاری را به شخص دیگری می‌سپارید و در ازای آن دستمزد (جُعل) می‌دهید. در املاک، معمولاً برای اموری مثل «اخذ پروانه ساخت»، «پیگیری امور اداری شهرداری» یا «یافتن مشتری برای ملک» از جعاله استفاده می‌شود. استفاده از جعاله برای کل قرارداد مشارکت در ساخت توصیه نمی‌شود.

اقاله یعنی موجر و مستاجر (یا خریدار و فروشنده) با رضایت کامل و توافق دوطرفه تصمیم بگیرند قرارداد را پیش از موعد پایان دهند. در اقاله، برخلاف فسخ، نیازی به دلیل قانونی نیست و تنها “تراضی طرفین” کافی است.