جرم تهدید و مجازات آن + نحوه شکایت و نمونه شکواییه

تهدید یعنی فردی دیگری را نسبت به انجام عملی غیرقانونی یا زیان‌بار در آینده بترساند. این عمل می‌تواند شامل آسیب به جان، مال، آبرو یا افشای اسرار خود یا بستگان او باشد. قانون ایران این رفتار را جرم‌انگاری کرده و برای مرتکبان، مجازات مشخص تعیین کرده است.

امنیت روانی و اجتماعی شهروندان، یکی از ارکان اصلی جامعه‌ای سالم و پویاست. در این میان، تهدید به عنوان رفتاری که آرامش و امنیت افراد را هدف قرار می‌دهد، همواره از سوی قانونگذار مورد توجه بوده است. جرم تهدید، نه تنها می‌تواند بنیان‌های روانی فرد را متزلزل کند، بلکه در برخی موارد بستر ساز بروز سایر جرایم خطرناک‌تر نیز می‌شود. از این رو، آگاهی از ابعاد حقوقی جرم تهدید، شامل تعریف، ارکان، انواع، مجازات تهدید و نحوه شکایت تهدید، برای هر شهروندی ضروری است. این مقاله، راهنمایی جامع و کاربردی برای شناخت این جرم، از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران، به شما ارائه می‌دهد.

جرم تهدید چیست؟ تعریف حقوقی و معیارهای شناخت

در عرف جامعه، تهدید به معنای ترساندن و بیم دادن به دیگری است، اما از منظر حقوقی، تعریف دقیق‌تری دارد. جرم تهدید زمانی محقق می‌شود که فردی، دیگری را به وقوع ضرری نامشروع و غیرقانونی در آینده بترساند. این ترساندن باید به گونه‌ای باشد که یک فرد متعارف در شرایط مشابه، از آن بهراسد و به این واسطه، امنیت روانی و آسایش خاطر وی مخدوش شود. نکته مهم این است که برای تحقق جرم تهدید، لازم نیست که تهدیدکننده توانایی عملی کردن تهدید خود را داشته باشد یا حتی قصدی واقعی برای انجام آن داشته باشد؛ صرف بیان تهدید و ایجاد هراس در مخاطب کافی است.

تفاوت اساسی تهدید با اقدامات قانونی مشروع، در نامشروع بودن عملی است که به آن تهدید می‌شود. برای مثال، اگر طلبکاری بدهکار خود را تهدید کند که در صورت عدم پرداخت بدهی، از او شکایت خواهد کرد، این عمل تهدید جرم محسوب نمی‌شود، چرا که شکایت در مراجع قانونی، یک اقدام مشروع و قانونی است. اما اگر همان طلبکار، بدهکار را تهدید کند که در صورت عدم پرداخت بدهی، اموال او را تخریب خواهد کرد، این عمل مصداق جرم تهدید خواهد بود.

ارکان تشکیل دهنده جرم تهدید (سه ضلع اصلی جرم)

برای اینکه یک عمل تحت عنوان جرم تهدید در نظام حقوقی ایران مورد پیگیری قرار گیرد، باید سه رکن اساسی، یعنی رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی، همزمان وجود داشته باشند. فقدان هر یک از این ارکان، مانع از تحقق جرم می‌شود.

رکن قانونی: ماده 669 قانون مجازات اسلامی

مبنای قانونی جرم تهدید در ایران، ماده 669 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) است. این ماده به صراحت بیان می‌دارد:

“هر گاه کسی، دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه یا زندان از 2 ماه تا 2 سال محکوم خواهد شد.”

منبع: کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

این ماده انواع ضررهایی که می‌تواند موضوع تهدید قرار گیرد را مشخص می‌کند: ضررهای نفسی (جانی)، شرفی (حیثیتی)، مالی و افشای اسرار (نسبت به خود یا بستگان). یک نکته کلیدی در ماده 669، عدم نیاز به تحقق نتیجه برای وقوع جرم است. یعنی صرف تهدید و ایجاد ترس، حتی اگر تهدیدکننده هرگز قصد یا توانایی عملی کردن آن را نداشته باشد، جرم تهدید را محقق می‌سازد. این ماده با ماده 668 قانون مجازات اسلامی متفاوت است که در آن، تهدید توأم با جبر برای اخذ سند یا مال است و نیاز به تحقق نتیجه (اخذ سند) دارد.

رکن مادی: رفتار مجرمانه

رکن مادی جرم تهدید، شامل هرگونه فعل یا عملی است که از سوی تهدیدکننده صورت گرفته و موجب ترس و هراس در بزه دیده شود. این رفتار می‌تواند به اشکال مختلفی بروز پیدا کند، از جمله:

• گفتار: تهدید لفظی مستقیم یا غیرمستقیم.
• نوشتار: ارسال نامه تهدیدآمیز، دست‌نوشته.
• اشاره یا عمل: انجام حرکات تهدیدآمیز مانند نشان دادن سلاح.
• ابزارهای نوین: تهدید پیامکی، تهدید تلفنی، ایمیل، تهدید در شبکه‌های اجتماعی (واتس‌اپ، تلگرام، اینستاگرام).

مهم این است که این رفتار، موجب ایجاد هراس در یک فرد متعارف و عادی جامعه شود. برای مثال، اگر فردی در منزل شخصی دیگر را مورد فحاشی و تهدید درب منزل قرار دهد و این اعمال باعث ترس و دلهره در فرد یا خانواده‌اش شود، رکن مادی جرم تهدید محقق شده است.

رکن معنوی (روانی): قصد مجرمانه

رکن معنوی به نیت و قصد تهدیدکننده بازمی‌گردد. برای تحقق جرم تهدید، مرتکب باید دارای سوء نیت عام باشد؛ یعنی قصد و اراده برای انجام عمل تهدیدآمیز و ایجاد ترس و هراس در مخاطب را داشته باشد. همچنین، برخی حقوقدانان معتقدند که در جرم تهدید، سوء نیت خاص نیز مطرح است؛ یعنی تهدیدکننده علاوه بر قصد ایجاد ترس، هدف خاصی را نیز دنبال کند، مثلاً از طریق تهدید، از قربانی درخواست انجام کاری یا ترک فعلی را داشته باشد. هرچند ماده 669 صراحتاً بیان می‌کند “اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد”، که نشان می‌دهد عدم وجود سوء نیت خاص نیز مانع تحقق جرم نیست و صرف ایجاد ترس کفایت می‌کند.

انواع تهدید و مصادیق آن در قوانین ایران

تهدید می‌تواند در اشکال و با اهداف مختلفی صورت گیرد که هر یک، با وجود اشتراک در رکن قانونی، دارای مصادیق و آثار متفاوتی هستند. درک این تمایزها برای نحوه شکایت تهدید و پیگیری قانونی بسیار مهم است.

تهدید به مرگ و ضررهای جانی (نفسی)

در این نوع تهدید، فرد تهدیدشونده می‌ترسد که تهدیدکننده به جان یا سلامت او یا بستگانش آسیب بزند. مصادیق آن شامل تهدید به قتل، ضرب و جرح، اسیدپاشی یا هر نوع آسیب بدنی است. جرم تهدید به مرگ یکی از جدی‌ترین انواع تهدید محسوب می‌شود و قانون حتی در صورتی که تهدیدکننده قصد واقعی انجام قتل را نداشته باشد، او را به دلیل ایجاد ترس شدید مجازات می‌کند.

تهدید به ضررهای شرفی (حیثیتی)

این تهدید به قصد آسیب رساندن به آبرو، حیثیت، شهرت یا اعتبار فرد یا بستگان او صورت می‌گیرد. مصادیق آن شامل تهدید به آبروریزی، افشای اسرار خصوصی، انتشار تصاویر یا فیلم‌های شخصی بدون رضایت، یا تهمت‌زنی است. در دنیای امروز، با گسترش فضای مجازی، تهدید به آبروریزی ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است.

تهدید به ضررهای مالی

این نوع تهدید به قصد وارد آوردن خسارت به اموال و دارایی‌های فرد یا بستگان اوست. نمونه‌هایی از آن شامل تهدید به آتش زدن مال، تخریب اموال، انواع سرقت، یا وارد آوردن هرگونه ضرر اقتصادی دیگر است.

تهدید به افشای سر

این تهدید به افشای اطلاعات محرمانه یا اسرار شخصی (خود فرد یا بستگانش) است که می‌تواند موجب ضررهای جانی، شرفی یا مالی شود. اهمیت این نوع تهدید در ماهیت خصوصی اطلاعات است که افشای آن‌ها می‌تواند آسیب جدی به زندگی فرد وارد کند. گاهی این تهدید با هدف اخاذی انجام می‌شود که در آن صورت، جرم پیچیده‌تر و با مجازات شدیدتری همراه خواهد بود.

تهدید در فضای مجازی و پیامکی

با پیشرفت تکنولوژی، تهدید دیگر محدود به فضای فیزیکی نیست. تهدید پیامکی، تهدید تلفنی، و تهدید از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند واتس‌اپ، تلگرام و اینستاگرام، امروزه از شایع‌ترین اشکال تهدید هستند. اثبات این نوع تهدیدات با جمع‌آوری مستندات دیجیتالی مانند اسکرین‌شات از پیام‌ها، فایل‌های صوتی ضبط شده، یا پرینت مکالمات از مخابرات امکان‌پذیر است. مهم این است که این مدارک به درستی و در زمان مناسب جمع‌آوری و به مراجع قضایی ارائه شوند.

تهدید مشروط

حتی اگر تهدید به صورت مشروط بیان شود (مثلاً “اگر فلان کار را نکنی، به تو آسیب می‌رسانم” یا “اگر پول را ندهی، آبرویت را می‌برم”)، باز هم جرم تهدید محقق شده است. شرطی بودن تهدید، مانع از مجرمانه بودن آن نمی‌شود، زیرا اصل ایجاد ترس و هراس در مخاطب، که رکن اساسی جرم است، پابرجاست.

مجازات جرم تهدید (حبس، شلاق و عوامل مؤثر)

مجازات تهدید، همانطور که در ماده 669 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است، شامل حبس یا شلاق است. قاضی با توجه به شرایط خاص هر پرونده، می‌تواند یکی از این دو مجازات یا هر دو را برای مرتکب تعیین کند. این مجازات‌ها تعزیری هستند و قاضی در چارچوب قانونی، اختیار تعیین میزان آن‌ها را دارد.

مجازات اصلی طبق ماده 669

طبق ماده 669 قانون مجازات اسلامی، مرتکب جرم تهدید به یکی از مجازات‌های زیر محکوم می‌شود:

• شلاق تا 74 ضربه
• زندان از 2 ماه تا 2 سال

انتخاب نوع و میزان مجازات تهدید کاملاً در اختیار قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده است و او با در نظر گرفتن جزئیات پرونده، شخصیت طرفین، شدت تهدید و آثار آن بر بزه دیده، اقدام به صدور حکم می‌کند.

جرم تهدید، “قابل گذشت” است

یکی از نکات مهم در خصوص جرم تهدید، قابل گذشت بودن آن است. این بدان معناست که اگر شاکی (فرد تهدید شده) در هر مرحله از رسیدگی، از شکایت خود صرف‌نظر کرده و رضایت دهد، تعقیب کیفری متهم متوقف شده و حتی در صورت صدور حکم، اجرای مجازات نیز متوقف می‌شود. این ویژگی، فرصتی برای حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات فراهم می‌کند، اما تصمیم نهایی با شاکی است.

عوامل تشدید مجازات

در برخی موارد، شرایط ارتکاب جرم تهدید می‌تواند منجر به تشدید مجازات تهدید شود:

1. تکرار جرم: اگر متهم دارای سابقه قبلی در ارتکاب جرم تهدید یا سایر جرایم باشد، قاضی می‌تواند مجازات او را تشدید کند.
2. تهدید با استفاده از سلاح: اگر تهدید با استفاده از سلاح (سرد مانند چاقو، یا گرم مانند اسلحه، حتی اگر قلابی باشد اما در ایجاد ترس مؤثر باشد) صورت گیرد، مجازات تهدید سنگین‌تری خواهد داشت.
3. تهدید علیه مقام رسمی یا ضابط قضایی: تهدید علیه قضات، وکلا، کارمندان دولت، یا ضابطین قضایی (مانند پلیس) در حین انجام وظیفه یا به دلیل آن، معمولاً با مجازات شدیدتری همراه است.

تعدد جرم

اگر تهدید همراه با جرایم دیگری مانند توهین، افترا، یا فحاشی و تهدید درب منزل باشد، متهم مشمول احکام تعدد جرم خواهد شد. در این صورت، قاضی برای هر یک از جرایم، مجازات جداگانه‌ای تعیین می‌کند که مجموع آن‌ها می‌تواند منجر به حکم سنگین‌تری شود. مثلاً، مجازات فحاشی و تهدید درب منزل می‌تواند ترکیبی از مجازات‌های هر دو جرم باشد.

راه های اثبات جرم تهدید (مدارک و شواهد ضروری)

اثبات جرم تهدید، یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین مراحل پیگیری قانونی است. شاکی باید بتواند با ارائه دلایل و مستندات قانونی، وقوع تهدید را برای قاضی محرز کند. قانون مجازات اسلامی، راه‌های مشخصی را برای اثبات جرایم پیش‌بینی کرده است:

اقرار متهم

ساده‌ترین و قطعی‌ترین راه اثبات جرم تهدید، اقرار خود متهم است؛ یعنی اعتراف او به ارتکاب جرم نزد مقام قضایی. اقرار، قوی‌ترین دلیل محسوب می‌شود.

شهادت شهود

اگر در زمان وقوع تهدید، شخص یا اشخاص دیگری حاضر بوده و شاهد ماجرا بوده‌اند، شهادت آن‌ها می‌تواند دلیل محکمی باشد. شرایط قانونی شهادت شهود (مانند تعداد و صلاحیت) باید رعایت شود. در مورد جرم تهدید، معمولاً شهادت دو مرد عادل لازم است.

علم قاضی

علم قاضی عبارت است از یقینی که قاضی از مجموعه قرائن، امارات و مستندات موجود در پرونده حاصل می‌کند. این روش زمانی اهمیت پیدا می‌کند که دلایل مستقیمی مانند اقرار یا شهادت شهود به تنهایی کافی نباشند. قاضی با بررسی دقیق تمامی شواهد غیرمستقیم، گزارش‌ها، و اظهارات، به یک جمع‌بندی می‌رسد. در موارد تهدید لفظی که مدرک مستقیمی نیست، علم قاضی می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

مستندات دیجیتالی

با توجه به گسترش استفاده از فناوری، مستندات دیجیتالی نقش حیاتی در اثبات تهدید ایفا می‌کنند:

• اسکرین‌شات از پیامک، واتس‌اپ، تلگرام، ایمیل: این مستندات به عنوان اماره (نشانه) قوی محسوب می‌شوند. توصیه می‌شود برای افزایش اعتبار آن‌ها، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و برای تأمین دلیل قضایی اقدام شود تا کارشناس رسمی، محتوای پیام‌ها را صورت‌جلسه کند. این روش برای اثبات مجازات تهدید پیامکی بسیار کاربردی است.
• فایل‌های صوتی ضبط شده: صدای ضبط شده مکالمات تهدیدآمیز (به ویژه تهدید تلفنی) می‌تواند به عنوان اماره‌ای برای علم قاضی مورد استفاده قرار گیرد. البته، صرفاً یک فایل صوتی به تنهایی دلیل قطعی نیست و باید با سایر شواهد تقویت شود.
• پرینت مکالمات و پیامک‌ها از مخابرات: درخواست از مراجع قضایی برای دریافت پرینت تماس‌ها و پیامک‌ها از اپراتور مخابراتی، می‌تواند ارتباط بین طرفین را اثبات کند.

مستندات کتبی

نامه‌ها، دست‌نوشته‌ها، یا هر مدرک کتبی دیگری که حاوی تهدید باشد، می‌تواند به عنوان دلیل ارائه شود.

گزارش پلیس فتا

در مورد تهدیدات اینترنتی یا در فضای مجازی، مراجعه فوری به پلیس فتا و ثبت گزارش، می‌تواند به جمع‌آوری مستندات لازم و تشکیل پرونده کمک شایانی کند.

جمع‌آوری دقیق و حفظ این مدارک از اولین لحظه تهدید، نقش حیاتی در موفقیت پرونده شما خواهد داشت. هرچه مستندات کامل‌تر و معتبرتر باشند، شانس اثبات جرم تهدید و محکومیت متهم بیشتر می‌شود.

مراحل گام به گام شکایت از جرم تهدید (از اولین قدم تا اجرای حکم)

پیگیری جرم تهدید، یک فرآیند حقوقی مرحله‌به‌مرحله است که نیاز به آگاهی و دقت دارد. در ادامه، این مراحل به صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده‌اند تا راهنمای شما در نحوه شکایت تهدید باشند:

گام اول: جمع‌آوری و مستندسازی دقیق شواهد و مدارک

پیش از هر اقدام رسمی، مهم‌ترین کار، جمع‌آوری تمام شواهد و مدارکی است که وقوع تهدید را اثبات می‌کنند. این مدارک شامل اسکرین‌شات از پیامک‌ها و شبکه‌های اجتماعی، فایل‌های صوتی ضبط‌شده، نامه‌ها، شهادت شهود، یا هر چیز دیگری است که بتواند به اثبات تهدید کمک کند. در صورت تهدید پیامکی یا در فضای مجازی، بلافاصله اسکرین‌شات بگیرید و از حذف آن‌ها خودداری کنید.

گام دوم: تنظیم شکوائیه کیفری

پس از جمع‌آوری مدارک، باید یک شکوائیه کیفری رسمی تنظیم شود. این شکوائیه باید حاوی اطلاعات دقیق شاکی و مشتکی‌عنه (تهدیدکننده)، موضوع شکایت (جرم تهدید)، شرح کامل واقعه (زمان، مکان، نحوه تهدید و محتوای آن)، دلایل و مستندات موجود، و درخواست از مقام قضایی باشد. برای اطمینان از صحت و کامل بودن شکوائیه، توصیه می‌شود حتماً از مشاوره با وکیل آنلاین کیفری در سایت مشیرین استفاده کنید. یک وکیل متخصص می‌تواند شکوائیه‌ای بی‌نقص و مؤثر تنظیم کند.

گام سوم: ثبت شکوائیه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

شکوائیه تنظیم شده به همراه مدارک پیوست، باید در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود. این دفاتر مسئول ثبت شکایت و ارسال آن به دادسرای صالح هستند. پس از ثبت، پرونده شما دارای کد رهگیری شده و از طریق سامانه ثنا می‌توانید روند پیگیری آن را دنبال کنید.

گام چهارم: تحقیقات مقدماتی در دادسرا

پرونده پس از ثبت، به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم ارجاع می‌شود. بازپرس یا دادیار مسئول پرونده، تحقیقات مقدماتی را آغاز می‌کند. این تحقیقات شامل موارد زیر است:

• احضار شاکی و اخذ توضیحات تکمیلی.
• احضار مشتکی‌عنه (تهدیدکننده) و انجام بازجویی.
• بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط طرفین.
• در صورت لزوم، دستور به ضابطین قضایی (مانند کلانتری یا پلیس فتا) برای تحقیقات بیشتر.

در این مرحله، اگر بازپرس دلایل کافی برای احراز جرم تهدید را بیابد، قرار جلب به دادرسی صادر می‌کند و پرونده برای رسیدگی به دادگاه ارسال می‌شود. در غیر این صورت، قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.

گام پنجم: ارجاع پرونده به دادگاه کیفری دو و رسیدگی

پس از صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده به دادگاه کیفری دو صالح ارسال می‌شود. دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و به طرفین ابلاغ می‌شود. در جلسه دادگاه، قاضی به دفاعیات طرفین گوش می‌دهد، شهود را استماع می‌کند و مدارک را مجدداً بررسی می‌کند. در پایان دادرسی، قاضی رأی بدوی را صادر می‌کند.

گام ششم: مرحله تجدیدنظرخواهی (اعتراض به رأی)

رأی صادر شده توسط دادگاه کیفری دو، ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی است. هر یک از طرفین که به رأی اعتراض داشته باشد، می‌تواند در این مهلت قانونی، درخواست تجدیدنظر خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند. پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال شده و پس از بررسی مجدد، رأی قطعی و لازم‌الاجرا صادر می‌شود.

گام هفتم: اجرای مجازات تهدید

پس از قطعی شدن رأی (چه در دادگاه بدوی و چه در تجدیدنظر)، پرونده به واحد اجرای احکام کیفری ارسال می‌شود تا مجازات تهدید تعیین شده برای متهم به اجرا درآید. این شامل حبس، شلاق یا هر مجازات دیگری است که قاضی حکم داده باشد.

مرحله	شرح وظایف اصلی	نکات کلیدی
1. جمع‌آوری مدارک	اسکرین‌شات، ضبط صدا، شهادت شهود، پرینت مخابراتی	دقت و حفظ امنیت در جمع‌آوری، مراجعه به پلیس فتا برای تهدیدات دیجیتالی
2. تنظیم شکوائیه	مشخصات طرفین، شرح واقعه، دلایل و درخواست	مشاوره با وکیل برای تنظیم حقوقی و دقیق
3. ثبت شکوائیه	مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی	دریافت کد رهگیری، پیگیری از طریق سامانه ثنا
4. تحقیقات دادسرا	احضار، بازجویی، بررسی ادله توسط بازپرس	صدور قرار جلب به دادرسی یا منع تعقیب
5. رسیدگی دادگاه	جلسه دادرسی، دفاعیات، صدور رأی بدوی	تعیین وقت و ابلاغ از طریق ثنا
6. تجدیدنظرخواهی	اعتراض به رأی بدوی ظرف 20 روز	بررسی مجدد در دادگاه تجدیدنظر و صدور رأی قطعی
7. اجرای مجازات	اجرای حکم قطعی توسط واحد اجرای احکام	پیگیری تا پایان فرآیند

مرجع صالح برای رسیدگی به جرم تهدید

مرجع صالح برای رسیدگی به جرم تهدید در نظام قضایی ایران، دادسرای عمومی و انقلاب و پس از آن دادگاه کیفری دو است. اما نکته مهم، تعیین محل وقوع جرم است که می‌تواند در پرونده‌های مختلف، متفاوت باشد:

• تهدیدات حضوری: مرجع صالح، دادسرای محل وقوع تهدید است.
• تهدید تلفنی یا پیامکی: محل وقوع جرم، محلی است که تهدید در آنجا دریافت شده و موجب ایجاد ترس در بزه دیده شده است. برای مثال، اگر فردی از تهران، شخصی را در کرج تهدید تلفنی کند، دادسرای کرج صالح به رسیدگی است.
• تهدیدات اینترنتی و فضای مجازی: در این موارد نیز، محل دریافت تهدید توسط شاکی، به عنوان ملاک تعیین صلاحیت محلی دادسرا و دادگاه قرار می‌گیرد.

شناخت مرجع صالح از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که شکایت در مرجع نامناسب می‌تواند روند رسیدگی را طولانی و پیچیده کند. در این خصوص نیز، مشاوره با وکیل آنلاین کیفری در سایت مشیرین می‌تواند راهنمای شما باشد.

تمایز جرم تهدید از سایر مفاهیم حقوقی و جرایم مشابه

یکی از اشتباهات رایج، خلط جرم تهدید با سایر جرایم مشابه یا مفاهیم حقوقی دیگر است. درک این تمایزها برای پیگیری صحیح پرونده و جلوگیری از سردرگمی حقوقی ضروری است.

تفاوت با اخاذی

در اخاذی، مرتکب با استفاده از تهدید قصد دارد مال، وجه یا امتیازی از قربانی بگیرد و تهدید را صرفاً به‌عنوان ابزار رسیدن به هدف مالی به کار می‌برد. اما در جرم تهدید موضوع ماده ۶۶۹، ممکن است تهدیدکننده هیچ خواسته مالی نداشته باشد و فقط بخواهد ترس و اضطراب ایجاد کند؛ هرچند گاهی از این تهدید برای وادار کردن فرد به انجام کاری نیز استفاده می‌شود. ماده ۶۶۸ نیز به حالتی اشاره می‌کند که فرد برای گرفتن نوشته یا سند دیگری را تهدید می‌کند؛ رفتاری که شباهت بیشتری با اخاذی دارد، اما همچنان شرایط و عناصر مخصوص به خود را دارد.

تفاوت با توهین و افترا

توهین: به معنای استفاده از الفاظ یا حرکات تحقیرآمیز و اهانت‌آمیز نسبت به دیگری است و ناظر به حال یا گذشته است. توهین معمولاً قصد ایجاد ترس از ضرر آینده را ندارد.
تهمت و افترا: به معنای نسبت دادن جرم یا عمل خلاف واقع به دیگری است. افترا نیز ناظر به گذشته است.
تهدید اما ناظر به آینده است؛ یعنی ترساندن از وقوع ضرر یا عملی نامشروع در آینده. البته ممکن است تهدید همراه با توهین یا افترا باشد که در این صورت، هر دو جرم قابل پیگیری خواهند بود و حکم فحاشی و تهدید درب منزل مثال بارزی از این ترکیب است.

تفاوت با تهدید به اقدام قانونی

تهدید به انجام یک اقدام کاملاً قانونی، جرم تهدید محسوب نمی‌شود. برای مثال، اگر شخصی به شما بدهکار است و شما او را تهدید می‌کنید که اگر بدهی‌اش را نپردازد، علیه او شکایت قضایی خواهید کرد یا مهریه همسرتان را به اجرا می‌گذارید، این نوع تهدید چون اشاره به یک فرآیند حقوقی مشروع دارد، جرم نیست. اما اگر همان فرد را تهدید کنید که در صورت عدم پرداخت بدهی، اموالش را تخریب یا به جان او آسیب وارد می‌کنید، حتی اگر هدف شما رسیدن به حق قانونی‌تان باشد، مرتکب جرم تهدید شده‌اید. مسیر رسیدن به حق، باید قانونی و مشروع باشد.

راهنمای عملی: اگر مورد تهدید قرار گرفتید چه کنید؟

مواجهه با تهدید، تجربه‌ای ناخوشایند و استرس‌زاست. حفظ آرامش و اقدام هوشمندانه در لحظات اولیه، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در روند پیگیری قانونی و حفظ امنیت شما داشته باشد:

1. حفظ آرامش و اولویت‌بندی امنیت شخصی: در وهله اول، امنیت جانی و روانی خود و عزیزانتان را در اولویت قرار دهید. از هرگونه رویارویی مستقیم و تحریک‌آمیز با فرد تهدیدکننده پرهیز کنید.
2. جمع‌آوری هوشمندانه و بدون ریسک مدارک: به محض تهدید، شروع به جمع‌آوری مدارک کنید. اگر تهدید پیامکی یا در فضای مجازی است، بلافاصله اسکرین‌شات بگیرید و آرشیو کنید. در صورت تهدید تلفنی، اگر امکانش هست، مکالمه را ضبط کنید (البته این مورد به تنهایی کافی نیست و به عنوان اماره استفاده می‌شود). تاریخ، زمان و محتوای دقیق تهدید را یادداشت کنید.
3. عدم پاسخگویی در برخی موارد: گاهی اوقات، عدم پاسخگویی به تهدیدکننده می‌تواند مفید باشد و او را از ادامه تهدید منصرف کند. اما این تصمیم بستگی به نوع و شدت تهدید دارد.
4. مشاوره فوری با وکیل متخصص: بلافاصله پس از تهدید، از مشاوره با وکیل در سایت مشیرین استفاده کنید. وکیل می‌تواند بهترین راهکارها را متناسب با شرایط شما ارائه داده و شما را در جمع‌آوری مدارک و مراحل بعدی راهنمایی کند.
5. مراجعه به نزدیکترین کلانتری یا پلیس فتا: در اسرع وقت، به نزدیکترین کلانتری محل وقوع تهدید مراجعه کرده و گزارش دهید. اگر تهدید از طریق فضای مجازی صورت گرفته، به پلیس فتا مراجعه کنید. ثبت گزارش رسمی، شروع فرآیند قانونی است.

سکوت در برابر تهدید، امنیت شما و عزیزانتان را به خطر می‌اندازد. اقدام به موقع و هوشمندانه، اولین قدم در احقاق حقوق شماست.

نمونه شکوائیه تهدید (با دو فرمت کاربردی)

تنظیم شکوائیه، یکی از حساس‌ترین مراحل نحوه شکایت تهدید است. یک شکوائیه دقیق و کامل می‌تواند روند رسیدگی را تسریع کند. در ادامه، دو نمونه شکوائیه کاربردی ارائه شده است. توجه داشته باشید که این‌ها صرفاً نمونه هستند و باید بر اساس جزئیات پرونده شما تکمیل و توسط وکیل متخصص بازبینی شوند.

نمونه شکوائیه عمومی تهدید به ضررهای جانی/مالی/شرفی

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهر]

با سلام و احترام

شاکی:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]

فرزند: [نام پدر]

شماره ملی: [شماره ملی شما]

نشانی: [آدرس کامل شما]

شماره تماس: [شماره تلفن شما]

مشتکی عنه:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی فرد تهدیدکننده، در صورت اطلاع]

فرزند: [نام پدر فرد تهدیدکننده، در صورت اطلاع]

نشانی: [آدرس کامل فرد تهدیدکننده، در صورت اطلاع]

موضوع شکایت: جرم تهدید به ضررهای [جانی/مالی/شرفی/افشای سر] (موضوع ماده 669 قانون مجازات اسلامی)

شرح شکایت:

احتراماً به استحضار می‌رساند که مشتکی‌عنه (آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مشتکی‌عنه])، طی [چند نوبت/در تاریخ [تاریخ دقیق]] و در محل [محل وقوع تهدید]، بنده را به [قتل/ضرب و جرح/آتش زدن منزل/افشای اسرار شخصی/وارد آوردن خسارت مالی/آبروریزی] تهدید نموده است. ایشان با استفاده از [مثلاً: الفاظ رکیک/اشاره به سلاح/حرکات تهدیدآمیز] و بیان [محتوای دقیق تهدید را ذکر کنید، مثلاً: “اگر دست از این کار برنداری، پدرت را درمی‌آورم” یا “آبرویت را می‌برم“]، موجب ایجاد ترس و نگرانی شدید برای اینجانب و خانواده‌ام گردیده است.

این اقدامات، نه تنها آزادی و امنیت شخصی اینجانب را سلب نموده، بلکه مصداق بارز جرم تهدید موضوع ماده 669 قانون مجازات اسلامی است.

دلایل و مستندات:

1. شهادت شهود (در صورت وجود): [نام و نام خانوادگی و نشانی شهود]
2. تصویر [پیامک‌های ارسالی/ایمیل/مستندات چت در شبکه‌های اجتماعی] (در صورت وجود)
3. فایل صوتی ضبط شده از مکالمه تهدیدآمیز (در صورت وجود)
4. گزارش کلانتری/پلیس فتا (در صورت مراجعه قبلی)
5. هرگونه مدرک دیگر که وقوع تهدید را اثبات کند.

لذا با عنایت به مراتب فوق، از مقام محترم قضایی تقاضای تعقیب کیفری، رسیدگی سریع و صدور حکم قانونی و مجازات تهدید متهم را دارم.

با تقدیم احترام

امضاء شاکی: [امضاء شما]

تاریخ: [تاریخ تنظیم شکوائیه]

نمونه شکوائیه تهدید پیامکی/فضای مجازی

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهر]

با سلام و احترام

شاکی:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]

فرزند: [نام پدر]

شماره ملی: [شماره ملی شما]

نشانی: [آدرس کامل شما]

شماره تماس: [شماره تلفن شما]

مشتکی عنه:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی فرد تهدیدکننده، در صورت اطلاع]

شماره تلفن/آی‌دی فضای مجازی: [شماره تلفن یا شناسه کاربری فرد تهدیدکننده]

نشانی: [آدرس کامل فرد تهدیدکننده، در صورت اطلاع]

موضوع شکایت: جرم تهدید پیامکی/تهدید تلفنی/تهدید در فضای مجازی (موضوع ماده 669 قانون مجازات اسلامی)

شرح شکایت:

احتراماً به استحضار می‌رساند که مشتکی‌عنه (آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مشتکی‌عنه])، از تاریخ [تاریخ شروع تهدید]، به صورت مکرر و از طریق [ارسال پیامک از شماره [شماره تلفن]/ارسال پیام در واتس‌اپ/تلگرام/اینستاگرام از آی‌دی [آی‌دی کاربری]]، اینجانب را مورد تهدید قرار داده است. محتوای این تهدیدات شامل [ذکر محتوای دقیق تهدید، مثلاً: “تهدید به مرگ شما/افشای اسرار شخصی/وارد آوردن ضرر مالی/آبروریزی] می‌باشد. به عنوان مثال، در تاریخ [تاریخ یکی از تهدیدات]، پیامکی با مضمون “[متن دقیق پیامک تهدیدآمیز]” برای اینجانب ارسال شده است.

این تهدیدات موجب سلب آرامش و امنیت روانی اینجانب گردیده و طبق ماده 669 قانون مجازات اسلامی، مصداق بارز جرم تهدید است.

دلایل و مستندات:

1. اسکرین‌شات از [پیامک‌های تهدیدآمیز/پیام‌ها در شبکه‌های اجتماعی].
2. پرینت مکالمات و پیامک‌ها از اپراتور مخابراتی (در صورت تهدید تلفنی و اخذ دستور قضایی).
3. فایل صوتی ضبط شده از تهدید تلفنی (در صورت وجود).
4. گزارش پلیس فتا (در صورت مراجعه قبلی).

با عنایت به مراتب معروضه و مستندات پیوست، از مقام محترم قضایی تقاضای تعقیب کیفری و صدور حکم قانونی و مجازات تهدید مشتکی‌عنه را دارم.

با تقدیم احترام

امضاء شاکی: [امضاء شما]

تاریخ: [تاریخ تنظیم شکوائیه]

نقش حیاتی وکیل در پرونده‌های مجازات تهدید

پیگیری جرم تهدید، به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و نیاز به اثبات دقیق، می‌تواند برای افراد عادی دشوار و استرس‌زا باشد. در این مسیر، حضور یک وکیل متخصص نقش حیاتی ایفا می‌کند. مشاوره با وکیل آنلاین کیفری در سایت مشیرین، نه تنها به شما در درک بهتر قوانین کمک می‌کند، بلکه شانس موفقیت پرونده شما را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

تخصص در قوانین و رویه‌های قضایی

وکیل متخصص کیفری، با تسلط کامل بر مواد قانونی مربوط به جرم تهدید (مانند ماده 669 قانون مجازات اسلامی) و رویه‌های قضایی، می‌تواند بهترین استراتژی را برای پرونده شما تدوین کند. او از تفاوت‌های ظریف بین انواع تهدید، مجازات تهدید لفظی، مجازات تهدید تلفنی، مجازات تهدید پیامکی، جرم تهدید به مرگ و دیگر مصادیق آگاه است و می‌تواند به درستی تشخیص دهد که کدام ماده قانونی در پرونده شما کاربرد دارد.

کمک در جمع‌آوری و ارزیابی مدارک

وکیل به شما کمک می‌کند تا تمامی مدارک موجود را به صورت صحیح و قانونی جمع‌آوری و مستندسازی کنید. او می‌داند که کدام نوع از شواهد (مانند اسکرین‌شات‌ها، فایل‌های صوتی، شهادت شهود) از اعتبار بیشتری برخوردار هستند و نحوه شکایت تهدید را با تکیه بر این مستندات به بهترین شکل هدایت می‌کند. در مواقعی که نیاز به تامین دلیل قضایی یا درخواست از پلیس فتا باشد، وکیل اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

تنظیم حرفه‌ای و بی‌نقص شکوائیه و لوایح دفاعیه

تنظیم یک نمونه شکایت تهدید تلفنی، نمونه شکایت تهدید به مرگ یا نمونه شکایت تهدید به آبروریزی به صورت حقوقی و کامل، برای افراد غیرمتخصص دشوار است. وکیل با تجربه می‌تواند شکوائیه‌ای دقیق و مستدل تنظیم کند که تمامی جزئیات لازم را در بر داشته باشد و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. همچنین، در مراحل دادسرا و دادگاه، وکیل با تنظیم لوایح دفاعیه قوی، از حقوق شما به بهترین شکل دفاع می‌کند.

حضور در جلسات بازپرسی و دادگاه

حضور وکیل در جلسات بازپرسی و دادگاه، نه تنها به شما آرامش خاطر می‌دهد، بلکه با آگاهی از فرآیندهای قضایی، می‌تواند سوالات مناسب را مطرح کرده، از حقوق شما در برابر سوالات احتمالی محافظت کرده و روند رسیدگی را تسریع بخشد. او از قواعد شکلی و ماهوی دادرسی آگاه است و می‌تواند از تکنیک‌های حقوقی برای دفاع مؤثر استفاده کند.

تسریع روند رسیدگی و افزایش شانس موفقیت در مجازات تهدید

با توجه به تخصص و تجربه وکیل، پرونده شما با دقت و سرعت بیشتری پیش خواهد رفت. او با اطلاع از جزئیات پرونده، می‌تواند بهترین مسیر را برای رسیدن به نتیجه مطلوب انتخاب کند و از اتلاف وقت و انرژی شما جلوگیری نماید. وجود وکیل، شانس موفقیت در پرونده‌های جرم تهدید را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

کاهش استرس و فشار روانی

مسیر قضایی می‌تواند برای شاکی، به ویژه در پرونده‌های کیفری مانند جرم تهدید، بسیار استرس‌زا باشد. سپردن این فرآیند به وکیل، باعث کاهش فشار روانی بر شما شده و می‌توانید با آرامش بیشتری مراحل را طی کنید.

نتیجه‌گیری

جرم تهدید، امنیت روانی افراد و جامعه را مختل می‌کند. هر فرد باید ابعاد اصلی این جرم را بشناسد؛ از تعریف و ارکان تشکیل‌دهنده گرفته تا انواع تهدید، مجازات آن و نحوه شکایت. قانونگذار در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، برای حفاظت از افراد در برابر تهدیدات نفسی، شرفی، مالی و افشای اسرار، مجازات‌هایی مانند حبس یا شلاق تعیین کرده است.

به یاد داشته باشید که سکوت در برابر تهدید، نه تنها کمکی به حل مشکل نمی‌کند، بلکه ممکن است زمینه را برای تکرار یا تشدید آن فراهم آورد. بنابراین، در مواجهه با تهدید، هوشمندانه عمل کرده، مدارک لازم را جمع‌آوری و با آگاهی از مراحل قانونی، برای پیگیری حقوقی اقدام نمایید. در این مسیر پر پیچ و خم، مشاوره با وکیل آنلاین کیفری در سایت مشیرین می‌تواند راهگشای شما باشد و به شما کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری از حقوق خود دفاع کنید. امنیت و آرامش شما، حق شماست و قانون از این حق حمایت می‌کند.